Knez Mihailo Obrenović i danas važi za jednog od najpopularnijih srpskih vladara, čiji spomenik krasi suvi centar Beograda. Završio je kao i neki drugi Obrenovići – ubijen je.

Danas omiljeni srpski knez, a u svoje vreme ne tako voljen prosvećeni apsolutista, uprkos tome što je bio reformator i donosilac renesanse, Mihailo M. Obrenović III ubijen je u Košutnjaku 29. maja 1868. (po novom kalendaru 10. juna) kada se izvezao u šetnju sa Katarinom i Ankom Konstantinović i Tomanijom Obrenović.

Knez Mihailo Obrenović (rođen 4. septembra 1823. godine u Kragujevcu) vladao je Srbijom u dva navrata od 1839. do 1842. i od 1860. do 1868. godine, a ubijen je u atentatu u Košutnjaku 11. juna po starom, odnosno 29. maja 1868. godine po novom kalendaru.

Kneza Mihaila srpska istorija pamti po zaslugama na jačanju autonomije Beogradskog pašaluka u okviru Osmanskog carstva i kao vladara koji je ispratio povlačenje preostalih osmanlijskih trupa iz Srbije.

Ubijen je 1868. godine, kao žrtva privatne zavere čije prave okolnosti nikada nisu razjašnjene.

Knez Mihailo je uložio veliki trud uspostavljajući institucije kulture, prosvete i nauke. Od ključnog značaja za srpsko prosvetiteljstvo bila je njegova nesebična podrška Vuku Karadžiću, Đuri Daničiću, Branku Radičeviću…Mihailo je jedan od prvih velikih reformatora one male Srbije i čovek koji je u to vreme shvatio gde se Srbija nalazi, onakva kakva je bila posle 500 godina otomanske vladavine, koji je Srbiju okrenuo na pravu stranu i pokušao da je osavremeni ali koji nije bio shvaćen od svog naroda.

UBISTVO

Da li je u pitanju politička osveta ili neslaganje sa ljubavnim životom Mihaila Obrenovića i skoro 150 godina kasnije ostaje nerazjašnjeno.

Ubistvo kneza Mihaila je u kolektivnom istorijskom sećanju predstavljeno kao prelomni trenutak i veliki gubitak na putu ka realizaciji nacionalnih ciljeva epohe i konstruisanja stabilnog društva i države u Srbiji. Naš najveći politički autoritet tog doba, llija Garašanin, svedoči da je ubistvom u Košutnjaku ugašena nada za kvalitetnu političku strategiju Srbije, umanjeni potencijali za dobar razvoj, a zemlja značajno unazađena.

Šta se zapravo dešavalo iza ovog atentata pokušaćemo da objasnimo kroz sedmoro aktera događaja.

Zaverenici, braća Đorđe i Kosta Radovanović, Lazar Marić i Stanoje Rogić ubili su kneza i njegovu sestru Anku, kod su Katarina Konstantinović i Svetozar Garašanin, Mihailov ađutant, ranjeni. Knez je sahranjen u beogradskoj Sabornoj crkvi, a ubice osuđene na smrtnu kaznu.

BIZARNI DOGAĐAJ SA LIKVIDACIJE

Knez je ubijen 29. maja 1868. godine (po starom kalendaru), a već 15. jula izrečene su prve smrtne presude. Na smrt streljanjem osuđena su dvanaestorica ljudi optuženih za izvršenje atentata. Presuda je trebalo da bude izvršena već sutradan na Rospi ćupriji.

Prethodno su, na osnovu presude Prekog vojnog suda, već bila streljana dvojica oficira – kapetani Đorđe Mrcajlović i Mladen Nenadović.

Protokol izvršenja smrtne kazne bio je bizaran – Osuđeni su bili strpani u mrtvačke sanduke na današnjem Studentskom trgu, a zatim su živi bili prevezeni na Karaburmu.

Prilikom izvršenja smrtne kazne dogodila se još jedna bizarna situacija.

Streljačkim vodom komandovao je oficir Vasa Mijatović, a streljanje je vršeno tako što su izvodili po četvoricu osuđenih i stavljali im scrne marame preko očiju. Nakon što su streljane prve dve grupe od po četvoro optuženih, ali se nesreća dogodila prilikom trećeg – nakon paljbe iz oružja, zajedno sa optuženima, mrtav je pao i oficir koji je komandovao streljanjem. Lekar je brzo pritrčao i konstatovao smrt, shvativši šta se desilo – tane se odbilo od kamena ili usmrtilo je oficira Mijatovića koji je komandovao streljačkim vodom.

Izvor: Mondo
Foto: Wikimedia Creative Commons