Od smrti dr Vladana Đorđevića, jedne od najistaknutijih ličnosti kulturnog, naučnog i političkog života u Srbiji 19. veka navršile su se 93 godine.
Kao lekar, bio je prvi Srbin specijalista hirurgije, prvi se bavio eksperimentalnim radom u medicini, osnovao je Srpsko lekarsko društvo, Srpsko društvo Crvenog krsta, kao i Društvo za gimnastiku i borenje, čiji su nastavljači bili društvo „Dušan Silni” i Sokolski pokret; pokrenuo je i uređivao prvi srpski stručni medicinski časopis „Srpski arhiv za celokupno lekarstvo”, bio načelnik vojnog saniteta u ratovima i prvi profesor higijene na Vojnoj akademiji, potom načelnik Sanitetskog odeljenja Ministarstva unutrašnjih dela i tvorac modernog medicinskog i veterinarskog zakonodavstva.
Kao gradonačelnik Beograda započeo je komunalno uređenje prestonice i osnovao Novo groblje, koje postoji 137 godina, pa se smatra začetnikom gradske komunalne infrastrukture. Bio je redovni član Srpskog učenog društva, prvi član Srpske kraljevske akademije, prvi počasni doktor Medicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, ministar prosvete i crkvenih dela i zastupnik ministra privrede, kraljevski izaslanik u Grčkoj i Turskoj i predsednik Kraljevske vlade (1897–1900).
Na polju književnog stvaralaštva ostavio je mnogobrojna dela – pripovetke, drame, romane i memoare. Bio je jedan od začetnika pastoralne i putopisne novelistike, hroničar i istoriograf. Preveo je brojna dela iz medicine i srodnih nauka.
PROČITAJTE VIŠE:
Časopis „Otadžbina” (1875–1892), koji je osnovao i uređivao, bio je najbolji časopis za književnost, nauku i kulturu u drugoj polovini 19. veka. Jedan od njegovih savremenika, ličnih političkih protivnika, rekao je za njega, ne bez argumenata, da je „bio u Srbiji sve, osim kralj i patrijarh”, dodajući i to da je u pojedinim momentima, bio „kralj kralju i patrijarh mitropolitima”.
Vladan Đorđević je, kako stoji na sajtu „Pogrebnih usluga”, rođen 21. novembra 1844. godine u Beogradu. Otac Đorđe bio je sanitetski poručnik poreklom iz severne Grčke, a majka Marija iz cincarske porodice Leko, tako da je kršteno ime Vladana Đorđevića bilo Hipokrates.
Umro je u sanatorijumu u Badenu (kod Beča) 31. avgusta 1930. godine. Zasebnim vagonom 3. septembra 1930. godine posmrtni ostaci Vladana Đorđevića stigli su u Beograd na železničku stanicu. Opelo je održano narednog dana u Sabornoj crkvi.
Sahranjen je, po svojoj želji, na Novom groblju u Beogradu u parceli 26, pored svoje supruge Pauline i dece Milana i Mare. Ono što se izdvojilo kao presedan, a koji je opisao dr Vladana Đorđevića, ne samo kao društvenog radnika, lekara, političara, istoričara, književnika, već kao čoveka, bio je čin dr Đorđa Genčića koji je uredništvu lista „Politika” prosledio 3.000 dinara zajedno sa propratnim pismom. U njemu je sa žaljenjem izjavio da zbog bolesti ne može da izvrši svetu dužnost, da prisustvuje svečanom pogrebu i da iz tih razloga upućuje novčani prilog kako bi on bio prosleđen Upravi Doma slepih kralja Aleksandra u Zemunu. Tim činom dr Vladan Đorđević bio je upisan u „red dobrotvora svoje plemenite ustanove”.
POVEZANE TEME:
PRESTONICA TOLERANCIJE: Kako je Beograd dobio prvi budistički hram u Evropi! (FOTO)
Izvor: Politika
Foto: Wikimedia Creative Commons
