Kad neko pomene odnose Srbije i Sjedinjenih Američkih Država obično se svi “uhvate” za poslednjih trideset godina, kada su dve zemlje bile na suprotnim stranama i vrlo često sukobljenih intereesa. Međutim, zajednička istorija Amerike i Srbije u prvih 110 od ukupno 140 godina diplomatskih odnosa, naročito u oba svetska rata, prepuna je primera čvrstih veza, međusobne podrške i poštovanju, te herojskih epizoda njenih vojnika i civila.
Projekat “Zaboravljena istorija” nastoji da istakne malo poznate detalje iz bliskih odnosa između dva naroda. SAD i Srbija zvanično su uspostavile diplomatske odnose 1881.godine, a period oko i za vreme Prvog svetskog rata bio je temelj na kome je formirano vekovno prijateljstvo. Iako su SAD ušle u rat tek 1917. godine, američki narod je ubrzo nakon izbijanja rata 1914. prepoznao hrabrost i herojstvo srpskih oružanih snaga i ogromnu žrtvu srpskog naroda.
U tom periodu se širom Amerike čuo poziv „Srbiji je potrebna vaša pomoć“, uhvaćen na kultnom ratnom plakatu Malvine Hofman. Mnogi su se odazvali pozivu…
Američki Crveni krst
Američka pomoć Srbiji u Velikom ratu bila je jedna od značajnih humanitarnih i antiratnih aktivnosti tokom, i neposredno po okončanju rata. Vlada SAD, Američki Crveni krst, Rokfelerova fondacija i brojne druge organizacije i pojedinci, pomagali su ratom razorenoj Srbiji i njenom napaćenom narodu
. Iako su Sjedinjene Američke Države na početku rata bile neutralne, za prve tri godine najvećeg vojnog sukoba u svetu do tada, velike količine novca i hiljade tona humanitarne pomoći stizale su građanima Srbije iz SAD.
Humanitarna ekspedicija “Kolumbija”
Organizovao ju je 1915. godine Mihail Pupin, profesor Kolumbija univerziteta i generalni konzul Srbije u Njujorku. Većina učesnika koji su se pridružili ekspediciji bili su studenti Kolumbije.
Grupu su činila dvadeset četiri Amerikanca i dvadeset šest američkih Srba. Rut Mičel je pratila ekspediciju. Pored pružanja medicinskih stručnjaka, ekspedicija je dopremila lekove, hranu, poljoprivredne alate i seme u ratnu zonu, kao i desetine automobila koji su služili za
dopremanje pomoći, ali i kao sanitetska vozila.
AMERIKANKA KOJA JE VOLELA DRAŽU: Novinarka Rut Mičel bila četnički špijun, zbog čega su je Nemci osudili na smrt! (FOTO)
Plakat koji je ušao u istoriju: Spasite Srbiju, našeg saveznika!
Američki komitet za pomoć Srbiji je 1916. godine objavio poster “Spasite Srbiju, našeg saveznika” koji prikazuje teške gubitke koje je Srbija pretrpela tokom Prvog svetskog rata.
Poster je nacrtao Teofil Aleksandar Štajnlen. Scena prikazuje srpske vojnike i civile koji beže u planine nakon poraza od strane austronemačke vojske. Od 400.000 ljudi koji su se otisnuli na put 1915. godine, samo 120.000 vojnika i 60.000 civila je stiglo do jadranske obale i bilo evakuisano na ostrvo Krf od strane savezničkih brodova.
U nastavcima ovog serijala pisaćemo o ličnostima koje su obeležile zajedničku herojsku istoriju dva naroda, o Amerikancima i Srbima…
Tekst: Serbian Times /Halyard Mission Foundation
“Zaboravljena istorija” je projekat Fondacije Misije Halijard koji je podržan od ambasade SAD u Beogradu i Ministarstva kulture Srbije
