Kralj Samo bio je prvi vladar zabeležen u istoriji slovenskih naroda i osnivač prve slovenske države. Ovaj misteriozni čovek vodio je uspešne ratove protiv velikih sila i izvršio veliki uticaj na budućnost slovenskih zemalja.
Njegova država bila je zapravo savez plemena, poznat kao Samovo kraljevstvo.
Glavni izvor informacija o Samu predstavlja Fredegarova hronika iz VII veka u kojoj se navodi da je Samo bio trgovac iz senonske zemlje, to jest iz današnjeg Sensa u Francuskoj, na teritoriji Franačke gde je i rođen. Drugi izvori navode da je Samo rođen u Karantaniji, na teritoriji današnje Austrije i Slovenije.
Mnogi istoričari smatraju da je Fredegarova hronika prepuna fikcije, međutim autor ipak ima jasan kritički stav i pokazuje detaljno znanje koje sugeriše suprotno.
Fredegar navodi da su Vendi (zapadno slovenski narodi koji su živeli na granicama germanskih teritorija) dugo bili pod vlašću Avara i priča o poreklu ovog naroda bez uobičajenih predrasuda o Slovenima kao paganskim jereticima.
Samo, za kojeg Fredegar ne kaže da je Sloven, već samo vladar Venda, vladao je 35 godina – do smrti 658. godine. Na vlast je najverovatnije došao nakon što su Avari poraženi pred Carigradom početkom 7. veka. Sloveni koji su živeli severno od Dunava podigli su ustanak, a jedan od trgovaca koji im je prodavao oružje bio je Samo.
Tokom ustanka protiv Avara, verovatno na današnjem području Bratislava-Devin, Samo se pridružio Slovenima, koji su pod njegovim vođstvom pobedili Avare i proglasili ga svojim vladarom. Tako je nastalo Samovo kraljevstvo.
Samo je takođe učvrstio svoj položaj bračnim vezama sa istaknutim vendskim porodicama. Imao je najmanje 12 žena, 22 sina i 15 ćerki.
Nakon pobeda nad Avarima, Samo je zbog stalnih napada na franačke trgovce ušao u rat protiv Franačke, možda najveće evropske sile tog vremena.
Najvažnije Samovo dostignuće predstavlja pobeda nad franačkom armijom pod komandom Dagoberta I. Isprovociran nasilnim obračunima sa Avarima u Panoniji, Dagobert je poveo 3 armije protiv Venda. Franci su uništeni kod Vogastisburga, nakon čega je Sorbski princ Dervan napustio Franke i pridružio se Samu, dalje ojačavši njegovu državu.
Arheološki nalazi svedoče da se Samovo kraljevstvo prostiralo u Današnjoj Moraviji, Slovačkoj, Donjoj Austriji i Sloveniji, dok se centar najverovatnije nalazio u Slovačkoj. Današnja Češka, Sorbija na Labi i Karantanija postale su deo kraljevstva oko 630. godine.
Istorija ovog slovenskog saveza/države posle Samove smrti prekrivena je misterijom. Pretpostavlja se da se kraljevstvo dezintegrisalo i da su se Avari vratili na svoje pređašnje teritorije na kojima su se nakon poraza od Karla Velikog stopili sa Slovenima i nestali iz svetske istorije.
Samovi sinovi nisu nasledili očevu titulu nakon njegove smrti, međutim, Vendski identitet ostao je kao zaveštanje slovenskim narodima u potonjim vremenima.
Izvor: Serbian Times
Foto: Wikimedia Creative Commons
