U nedelju, 6. marta 2022. godine, obeležene su Bele (Velike) poklade, poslednji dan uoči početka Velikog (Vaskršnjeg) posta. Na ovaj dan se u Štrpcu – središtu Sirinićke župe u južnom delu Kosova i Metohije, obeležava poseban praznik Ženidba Kraljevića Marka. Maskirna obredna povorka “vučara” prolazi kroz grad i njom se na simboličan način predstavlja venčanje jedne od najpoznatijih ličnosti srpske i balkanske istorije.
U izvođenju obreda učestvuju muškarci od 15 do 35 godina starosti, maskirani u maske zoomorfnog i antropomorfnog izgleda koje su izrađene od vune, kože, krzna i drugih materijala životinjskog porekla.
Među učesnicima ophoda, u glavnim ulogama se izdvaja nekoliko lica: Kraljević Marko, mlada (“snaša”), kum, dever, stari svat, dva popa, barjaktar, “gočabija” i prijatelji (“miklije”). Krećući se naseljem, “vučari” se oglašavaju vikom, smehom i šalom, sa ciljem da šire dobro raspoloženje i obnavljaju solidarne odnose u okviru zajednice.
“Svatovi” izvode i nekoliko radnji dramsko-scenskog tipa, poput prikazivanja mlade, otmice mlade, igranja svadbenog kola. Za to vreme, meštani Štrpca izlaze ispred svojih kuća, te pozdravljaju i daruju učesnike povorke, najčešće u novcu. Kulminaciju ove pokladne svadbe predstavlja ceremonija venčanja Kraljevića Marka, kojoj prethodni humoristički program namenjen okupljenim članovima lokalne zajednice.
Običaj Ženidba Kraljevića Marka – pokladna svadba u Štrpcu praktikuje srpsko stanovništvo u Štrpcu kao deo kolektivnih običajno-obrednih radnji koje se izvode u sklopu praznovanja “Pročke” (Belih poklada) – dana koji “pada na kraj zime i pred početak proleća”, kada ljudi praštaju uvrede jedni drugima kako bi ušli očišćeni od grehova u višenedeljni Vaskršnji post. Pored toga što ovaj običaj predstavlja deo tradicije i kulturnog nasleđa srpske zajednice, on je i važan činilac očuvanja nacionalnog identiteta na ovom prostoru.
Običaj Ženidba Kraljevića Marka – pokladna svadba u Štrpcu, upisan je 2018. godine u Nacionalni registar nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije na predlog Instituta za srpsku kulturu Priština – Leposavić.
PRATITE NAS I NA INSTAGRAMU:
Izvor: National Geographic
Foto: Printscreen Instagram @etnografskimuzejbeograd
